Lente-excursie Vaeshartelt deel 1

Inleiding 

 
Op zondag 22 maart 2015 is het dan zover: de Lente-excursie op Vaeshartelt. De eerste excursie in een serie van vier. Twee dagen na de eerste officiële lentedag verzamelen zich 25 deelnemers, na aanmelding vooraf, keurig op tijd bij Vaeshartelt, zie foto-album. Dit is ook het maximum aantal om mensen de natuur in al zijn facetten optimaal te laten beleven. Het zijn de echte natuurliefhebbers die om 09:30 uur de kou trotseren. De thermometer geeft 4 graden Celsius aan, het is bewolkt en er staat een gure wind. Nu niet bepaald het ideale beeld dat je hebt van een een lentedag met zijn warme voorjaarszonnetje. 
Zoals eerder aangegeven laat de echte natuurliefhebber zich niet weerhouden door de weersomstandigheden. Hij gaat voor het genieten van de natuur in al zijn vormen. 
Het is wel een uitdaging voor mij als gids om deze natuurliefhebbers het warm te laten krijgen. Hoe kan ik dat doen als natuurgids? In dit geval door niet alleen te vertellen maar vooral door iedereen te laten waarnemen met al hun zintuigen:zien, horen, voelen, proeven en ruiken. En dat kun je volop bij Vaeshartelt vanwege de grote diversiteit. Ik kan helaas niet alle waarnemingen en belevingen opnemen in één blog. Het zou voor de lezer wat veel zijn om al deze indrukken op zich te laten in werken. Vandaar dat ik mijn verhaal verdeel over twee blogs.  

Waarnemingen en belevingen tijdens de excursie 

Wandel virtueel met me mee. Probeer je in te leven in de omstandigheden van kou en gure wind. Gelukkig hoef je je daarop niet te kleden, zo lekker comfortabel achter je pc-scherm! Laat je verrassen door onze waarnemingen. 

Na een korte introductie beginnen we met een opwarmertje en dat mag wel bij dit weer. De deelnemers dienen een oefening te doen om te kijken hoe ze waarnemen, zie foto-album. Deze ietwat hilarische oefening laat zien dat mensen visueel of auditief ingesteld zijn. Voor sommigen is de uitkomst een verrassing. 
Na deze warming-up vertel ik in het kort iets over de historie van Vaeshartelt. Dit onderwerp komt tijdens de winterexcursie uitgebreid aan bod. 
 
Dan hebben we even genoeg gepraat en lopen langs de lindelaan, de statige toegangslaan naar het kasteel. Daar krijgen de deelnemers al de eerste vragen toegespeeld. Wat is dit voor een linde en waarom zitten er takken aan de voet van de boom? Ervaringen worden uitgewisseld, maar de goede antwoorden worden niet gevonden. Het blijken Hollandse Linden te zijn die de statige toegangsweg vormen naar het kasteel. De takken noemt men de wortelopslag, zie foto-album. Je kunt deze takken wegknippen, maar de tuinarchitect vond het zo mooier uitzien. Bijkomend voordeel is dat de boom niet beschadigd wordt bij het maaien.  

We lopen verder en staan stil bij de spechtensmidse waar ik in mijn vorige blok al over geschreven heb.
Dan zien we de eerste lentebloemen. Het zijn de sneeuwklokjes, lenteklokjes en de wilde narcissen die pronken met hun frisse bloemen. Allemaal stinsenplanten, waar ik later op zal terugkomen.  
Een aantal bomen laten we figuurlijk links liggen. Tijdens de zomerexcursie zullen deze nader bekeken worden. 

We passeren zowel de groene als bonte hulst. Dit zijn mooie groenblijvers en echte inheemse bomen. Ik vraag de mensen eens goed te kijken naar de bladeren en eraan te voelen. “Wat valt op?”, is de vraag. Los van de verschillende kleuren hebben de bladeren onder aan de boom meer stekels dan aan de bovenkant. Dit is hun bescherming tegen de grazers zodat ze niet kaalgevreten worden. 
 
Dan doemen twee grote jongens voor ons op waar we letterlijk en figuurlijk niet omheen kunnen. Het zijn sequoia’s ofwel Mammoetbomen. De deelnemers wordt gevraagd om eerst aan de bast van de boom te voelen en dan te kijken naar de kegels van deze mammoetboom. De deelnemers zijn verrast omdat de boom warm aanvoelt, zie foto-album. Dat komt door de dikke sponzige schors die bij een volwassen exemplaar wel tientallen centimeters dik kan zijn. Ook de kegels worden bestudeerd en bij sommigen zitten de zaden nog tussen de schubben. Deze uitheemse bomen zijn bij de aanleg rond 1850 ingevoerd en kunnen zowel in omvang als hoogte bijzonder groot worden. Ze zijn bijna onverwoestbaar en vuurbestendig. De'waarom'vraag voelt men al aankomen, maar men moet het antwoord schuldig blijven. Omdat de sapstromen van deze boom geen hars bevatten, verbranden ze nauwelijks of niet.
Vervolgens wordt gevraagd hoe hoog deze bomen zijn en hoe oud deze bomen kunnen worden. Deze vraag leidt meteen tot actie. Een aantal mensen begint stappen te tellen en onderweg bukken ze en kijken tussen hun benen door of ze de gehele boom kunnen zien (sorry voor de ietwat cryptische omschrijving). Als dat het geval is, heb je de hoogte van de boom globaal bepaald aan de hand van de stappen die je hebt gezet. We komen uit op ca. 35 meter. Dat de boom wel 3000 jaar oud kan worden, vindt iedereen wel heel bijzonder. Wat stelt dan nog een mensenleven voor? Geniet dus elke dag, want het leven is maar kort. 

Na deze bijzondere ontmoeting zien we struiken pronken met hun gele bloemen. De deelnemers lopen er al op af want ze weten welke vragen ze krijgen. En dat klopt dus ook. Wat zijn dit voor struiken en wat valt op? Na enige discussie komen de juiste antwoorden. Het zijn de gele kornoelje en de gele toverhazelaar, zie foto-album. Het zijn beiden zogenaamde naaktbloeiers waar ik in mijn vorige blog al over geschreven heb. Ze krijgen eerst de bloemen en daarna pas de bladeren. De bestuiving van deze bloemen vindt plaats door de wind. 

We vervolgen ons pad en zien vlak aan de kant van het water twee in elkaar verstrengelde bomen, zie foto-album. Een lieflijk tafereeltje en de vragen liggen natuurlijk op het puntje van mijn tong. De deelnemers hebben het al in de gaten en stappen naar de wel heel speciale en natuurlijke kronkel van de natuur. Ze voelen aan de bast en bekijken de takken. Na rijp beraad komen ze tot de conclusie dat één van de bomen de vlierbes is en op de andere boom moeten ze het antwoord schuldig blijven. De tweede boom blijkt een moerascipres. Deze naaldboom verliest net als de larix zijn naalden, wat uitzonderlijk is. 

We vervolgen onze weg richting een moderne brug over het water. Als je goed kijkt zie je naast deze brug nog de fundamenten van een oude brug. De nieuwe brug is ontworpen door het Belgische architectenbureau Greisch uit Luik, die ook het ontwerp heeft gemaakt voor de ‘Hoeg Bröck’ in Maastricht, zie foto-album. 

Dit is ook figuurlijk het bruggenhoofd naar mijn tweede blog. Dan vervolg ik de route waarbij we kijken naar wat er zoal in de vijver aan waterdieren te vinden is. We staan stil bij een origineel bijenverblijf. We doen onderzoek naar planten in een natuurlijk kunstwerk. We lopen, via een echte opwarmer onderweg, vervolgens door het Sterrenbos waar de lente ontluikt. Hier zijn de stinsenplanten zoals de bosanemoon en het daslook. Ook benieuwd wat we daar allemaal waargenomen en beleefd hebben?
Binnenkort verschijnt deel 2. Dat duurt wel nog even omdat mijn pc gehackt is en ik helaas helemaal opnieuw moet beginnen: een onnatuurlijk beleving als het ware.